Gạo lứt là một loại gạo được xem là “hạt ngọc trời” của miền Tây Bắc Việt Nam. Với vẻ đẹp tự nhiên và hương vị tinh tế, gạo lứt đã trở thành món ăn quen thuộc trong bữa cơm gia đình và cũng là một phần không thể thiếu trong các món ăn truyền thống của người dân vùng núi. Tuy nhiên, nhiều người vẫn chưa hiểu rõ về gạo lứt là gì và tác dụng của nó đối với sức khỏe. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng Tây Bắc TV tìm hiểu về gạo lứt và những lợi ích của nó cho sức khỏe.
Gạo lứt là gì?
Định nghĩa gạo lứt
Gạo lứt là loại gạo chỉ được xay bỏ vỏ trấu, chưa được xát bỏ lớp cám gạo. Điều này làm cho hạt gạo có màu sắc đặc trưng và giữ nguyên lớp cám và mầm, tạo nên vẻ đẹp tự nhiên và hương vị đặc biệt của gạo lứt. Gạo lứt thường có màu trắng, đỏ hoặc đen tùy thuộc vào loại gạo lứt.
Các loại gạo lứt
Hiện nay, trên thị trường có ba loại gạo lứt phổ biến là gạo lứt trắng, gạo lứt đỏ và gạo lứt đen.
- Gạo lứt trắng: Là loại gạo lứt được xay bỏ vỏ trấu nhưng vẫn giữ nguyên lớp cám và mầm sau khi xát bỏ. Hạt gạo có màu trắng sáng và có hương vị đậm đà, thơm ngon. Gạo lứt trắng chứa nhiều chất dinh dưỡng và được sử dụng rộng rãi trong các món ăn truyền thống của người dân Tây Bắc.
- Gạo lứt đỏ: Vỏ của loại gạo lứt này có màu đỏ nâu, ruột lại là màu trắng. Khi nấu chín, hạt gạo sẽ khá dẻo và có hương vị đặc biệt. Gạo lứt đỏ cũng chứa nhiều chất dinh dưỡng và được sử dụng để làm các món ăn đặc biệt trong các dịp lễ tết.
- Gạo lứt đen: Vỏ cám bên ngoài của loại gạo lứt này có màu đen bóng, bên trong lại là tinh bột màu trắng. Khi chín, hạt gạo sẽ chuyển sang màu tím đậm và có hương vị đặc biệt. Gạo lứt đen cũng chứa nhiều chất dinh dưỡng và được sử dụng để làm các món ăn đặc biệt trong các dịp lễ tết.
Các thành phần dinh dưỡng trong gạo lứt
Gạo lứt là nguồn cung cấp năng lượng và các chất dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể. Theo Bộ Y tế Việt Nam, 100g gạo lứt trắng cung cấp khoảng 360 calo, 7,4g protein, 1,5g chất béo, 78g carbohydrate và nhiều vitamin và khoáng chất khác như canxi, sắt, magiê, kẽm, kali, vitamin B1, B2, B6, E… Đặc biệt, gạo lứt còn chứa nhiều chất xơ giúp cải thiện hệ tiêu hóa và giảm nguy cơ mắc các bệnh về đường ruột.
Lợi ích của gạo lứt đối với sức khỏe
Giúp duy trì cân bằng dinh dưỡng
Gạo lứt là nguồn cung cấp năng lượng và các chất dinh dưỡng quan trọng cho cơ thể, giúp duy trì cân bằng dinh dưỡng cần thiết cho sức khỏe. Đặc biệt, gạo lứt có hàm lượng carbohydrate thấp hơn so với gạo trắng thông thường, giúp ngăn ngừa tăng đường huyết và bệnh tiểu đường.
Tốt cho tim mạch
Gạo lứt có hàm lượng chất béo thấp và không có cholesterol, giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch như cao huyết áp, đột quỵ và đau thắt ngực. Ngoài ra, gạo lứt còn chứa nhiều chất xơ giúp giảm cholesterol trong máu và cải thiện sức khỏe tim mạch.
Hỗ trợ tiêu hóa
Nhờ có lớp cám và mầm giữ nguyên, gạo lứt cung cấp nhiều chất xơ giúp tăng cường hoạt động của hệ tiêu hóa. Điều này giúp cải thiện sức khỏe đường ruột, ngăn ngừa táo bón và các bệnh về đường ruột.
Giảm cân hiệu quả
Với hàm lượng carbohydrate thấp và chất xơ cao, gạo lứt là một lựa chọn tuyệt vời cho những người muốn giảm cân. Các chất xơ trong gạo lứt giúp giảm cảm giác no lâu hơn và hạn chế việc ăn uống quá nhiều, từ đó giúp giảm cân hiệu quả.
Tăng cường sức đề kháng
Gạo lứt có chứa nhiều vitamin và khoáng chất quan trọng, giúp tăng cường sức đề kháng và chống lại các bệnh nhiễm trùng. Ngoài ra, các chất chống oxy hóa trong gạo lứt cũng giúp bảo vệ cơ thể khỏi các tác hại của các gốc tự do.
Hỗ trợ điều trị bệnh
Gạo lứt còn có tác dụng hỗ trợ điều trị một số bệnh như tiểu đường, táo bón, bệnh lý về hệ tiêu hóa và các bệnh về tim mạch. Đặc biệt, gạo lứt đen còn được sử dụng để làm thuốc trị bệnh trong y học cổ truyền.
Cách sử dụng gạo lứt trong bữa ăn
Gạo lứt có thể được sử dụng như một nguyên liệu chính hoặc phụ trong các món ăn. Bạn có thể nấu gạo lứt như nấu gạo trắng thông thường hoặc sử dụng nó để làm các món ăn đặc biệt như xôi lứt, chè lứt, bánh lứt… Ngoài ra, gạo lứt cũng có thể được sử dụng để làm bột và làm các món bánh khác nhau.
Xôi lứt
Xôi lứt là một món ăn truyền thống của người dân Tây Bắc, có hương vị đặc biệt và rất giàu dinh dưỡng. Để làm xôi lứt, bạn cần chuẩn bị những nguyên liệu sau:
- 2 chén gạo lứt.
- 1/2 chén nước lọc.
- 1/4 chén nước cốt dừa.
- 1 muỗng canh đường trắng.
- 1/2 muỗng cà phê muối.
Cách làm:
Bước 1: Rửa sạch gạo lứt và ngâm trong nước khoảng 30 phút.
Bước 2: Đun nước lọc với nước cốt dừa, đường và muối cho đến khi sôi.
Bước 3: Cho gạo lứt vào nồi và đun nhỏ lửa, khuấy đều để gạo không bị dính đáy nồi.
Bước 4: Nấu cho đến khi gạo chín và hết nước, tắt bếp và để xôi lứt nguội.
Bước 5: Khi ăn, bạn có thể thêm đậu phộng rang hoặc đậu xanh luộc lên trên xôi để tăng thêm hương vị và dinh dưỡng.
Chè lứt
Chè lứt là một món ăn rất quen thuộc với người dân miền Tây Bắc, có hương vị thanh mát và giàu dinh dưỡng. Để làm chè lứt, bạn cần chuẩn bị những nguyên liệu sau:
- 1 chén gạo lứt.
- 1/2 chén đậu xanh.
- 1/2 chén đường trắng.
- 1/4 chén nước cốt dừa.
- 1/4 muỗng cà phê muối.
Cách làm:
Bước 1: Rửa sạch gạo lứt và ngâm trong nước khoảng 30 phút.
Bước 2: Đun nước lọc với nước cốt dừa, đường và muối cho đến khi sôi.
Bước 3: Cho gạo lứt vào nồi và đun nhỏ lửa, khuấy đều để gạo không bị dính đáy nồi.
Bước 4: Khi gạo đã chín, bạn cho đậu xanh vào nồi và đun thêm khoảng 10 phút.
Bước 5: Tắt bếp và để chè lứt nguội.
Bước 6: Khi ăn, bạn có thể thêm đậu phộng rang hoặc đậu xanh luộc lên trên chè để tăng thêm hương vị và dinh dưỡng.
Những điều cần lưu ý khi sử dụng gạo lứt
Mặc dù gạo lứt rất giàu dinh dưỡng và có nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng cũng cần lưu ý một số điều khi sử dụng gạo lứt:
- Không nên ăn quá nhiều gạo lứt trong một bữa ăn, vì điều này có thể gây khó tiêu hóa và tăng cân.
- Nếu bạn đang sử dụng thuốc chống đông máu, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng gạo lứt, vì nó có thể làm giảm hiệu quả của thuốc.
- Tránh sử dụng gạo lứt nếu bạn bị dị ứng với các loại ngũ cốc.
- Nếu bạn đang mang thai hoặc cho con bú, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng gạo lứt.
> Xem thêm: Gạo lứt Tây Bắc
Kết luận
Gạo lứt là một loại ngũ cốc giàu dinh dưỡng và có nhiều lợi ích cho sức khỏe. Với vẻ đẹp tự nhiên và hương vị đặc biệt, gạo lứt đã trở thành món ăn quen thuộc và không thể thiếu trong bữa cơm gia đình của người dân Tây Bắc. Tuy nhiên, để đảm bảo sức khỏe, chúng ta cần lưu ý một số điều khi sử dụng gạo lứt. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về gạo lứt và cách sử dụng nó trong bữa ăn hàng ngày. Hãy thêm gạo lứt vào chế độ dinh dưỡng của bạn để tận hưởng những lợi ích tuyệt vời mà nó mang lại cho sức khỏe.
