Hòn đá trắng Mường Tè là một trong những điểm du lịch nổi tiếng của tỉnh Lai Châu, thu hút hàng ngàn du khách mỗi năm bởi vẻ đẹp hoang sơ và cảm giác yên bình của nơi này. Tuy nhiên, ít ai biết rằng hòn đá trắng còn mang trong mình một giá trị văn hóa và tâm linh đặc biệt của người dân tộc Hà Nhì sinh sống tại đây. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng Tây Bắc TV tìm hiểu về những nét đặc trưng của văn hóa và tâm linh liên quan đến hòn đá trắng Mường Tè.
1. Người Hà Nhì và hòn đá trắng Mường Tè
1.1. Người Hà Nhì ở xã Thu Lũm, huyện Mường Tè, Lai Châu
Người Hà Nhì là một trong những dân tộc thiểu số đặc biệt của Việt Nam, sinh sống chủ yếu tại các tỉnh miền núi phía Bắc như Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Lào Cai. Theo thống kê năm 2019, tỉnh Lai Châu có khoảng 15.000 người Hà Nhì, tập trung chủ yếu tại huyện Mường Tè và một số xã của huyện Tam Đường.
Người Hà Nhì có nền văn hóa đa dạng và phong phú, được thể hiện qua những bài hát, điệu múa, trang phục và đặc biệt là các nghi lễ tâm linh. Với họ, tâm linh luôn là một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày.
1.2. Hòn đá trắng – A pó ủ phú
Theo truyền thuyết của người Hà Nhì, hòn đá trắng được gọi là A pó ủ phú – ông già đá trắng, là một vị thần được Giàng (trời) phái xuống giúp người Hà Nhì bảo vệ biên giới. Hòn đá trắng nằm ngay sát biên giới Việt Trung, cách trung tâm xã Thu Lũm khoảng 3km.
Với chiều cao hơn 1,7 mét, hòn đá trắng được người Hà Nhì gọi là Ông già tóc trắng. Theo truyền thuyết, ông đã giúp đỡ người dân trong những lần xâm lược của quân giặc. Vì vậy, hòn đá trắng được coi là một biểu tượng linh thiêng và được tôn vinh bởi người dân tộc này.
2. Lễ cúng Thần đá trắng
Lễ cúng Thần đá trắng là một trong những nghi lễ tâm linh quan trọng và có ý nghĩa sâu sắc đối với người Hà Nhì. Đây cũng là dịp để người dân tộc này tụ họp, giao lưu và cầu nguyện cho một năm mới an lành và bình yên.
2.1. Ngày cúng Thần đá trắng
Theo phong tục của người Hà Nhì, lễ cúng Thần đá trắng thường được tổ chức vào ngày dần (ngày thứ 5 trong tuần) hàng tuần. Tuy nhiên, vào ngày dần đầu tiên của tháng 7 âm lịch, người Hà Nhì sẽ tổ chức lễ cúng lớn nhất trong năm, gắn với lễ cúng rừng.
2.2. Các bước chuẩn bị cho lễ cúng
Trước khi diễn ra lễ cúng, người Hà Nhì sẽ phải chuẩn bị một số đồ vật cần thiết. Đầu tiên là lễ vật cúng thần đá trắng, không thể thiếu 1 con lợn đen, 2 con gà, tất cả đều phải còn sống, và 3 quả trứng nhuộm đỏ; 3 bát gạo, 3 bát nước chè, 3 bát rượu. Các lễ vật này được coi là những món quà đặc biệt dành cho Thần đá trắng.
Ngoài ra, trong đồ lễ cúng Thần đá trắng bắt buộc phải có gói thuốc lào. Theo quan niệm của người Hà Nhì, thuốc lào là loại thuốc mang tính linh thiêng, giúp họ kết nối với thế giới tâm linh và cầu nguyện cho sức khỏe và may mắn.
2.3. Lễ cúng Thần đá trắng
Vào ngày cúng, người Hà Nhì sẽ tập trung tại hòn đá trắng, đeo trang phục truyền thống và mang theo các lễ vật đã chuẩn bị trước đó. Lễ cúng bắt đầu bằng việc đốt nhang và hương thảo, cầu nguyện và tôn vinh Thần đá trắng.
Sau đó, người Hà Nhì sẽ tiến hành lễ cúng bằng cách đổ rượu và nước chè lên đá trắng, cùng với việc đánh trống và hát những bài hát dân ca. Đây cũng là dịp để người dân tộc này giao lưu, trò chuyện và cùng nhau thưởng thức các món ăn truyền thống.
3. Tín ngưỡng và quan niệm của người Hà Nhì về Thần đá trắng
Với người Hà Nhì, Thần đá trắng không chỉ là một vị thần bảo vệ biên giới mà còn là một biểu tượng của sự sung túc và may mắn. Theo quan niệm của họ, sống gần với Thần đá trắng sẽ mang lại sự bình an và phú quý cho gia đình.
Ngoài ra, người Hà Nhì còn tin rằng việc cúng Thần đá trắng sẽ giúp họ có được một mùa màng bội thu và tránh khỏi những tai họa. Điều này cũng thể hiện sự tôn trọng và biết ơn của người dân tộc này đối với Thần đá trắng.
4. Văn hóa và tâm linh của người Hà Nhì xung quanh hòn đá trắng
Hòn đá trắng không chỉ là nơi diễn ra lễ cúng Thần đá trắng mà còn là điểm đến thu hút du khách bởi vẻ đẹp hoang sơ và yên bình. Tại đây, du khách có thể tìm hiểu và trải nghiệm những nét đặc trưng của văn hóa và tâm linh của người Hà Nhì.
4.1. Trải nghiệm cuộc sống của người Hà Nhì
Du khách có thể tham gia vào các hoạt động hàng ngày của người Hà Nhì như chăn trâu, gieo trồng, làm bánh chưng hay đan vỏ chai. Đây là cơ hội để du khách hiểu rõ hơn về cuộc sống và nét đẹp của văn hóa dân tộc thiểu số này.
4.2. Khám phá nghệ thuật dệt vải của người Hà Nhì
Ngoài việc làm ruộng, người Hà Nhì còn nổi tiếng với nghệ thuật dệt vải. Du khách có thể tìm hiểu quá trình dệt vải và thử tay nghề cùng các bà con người Hà Nhì. Đây cũng là cơ hội để mua sắm những sản phẩm thủ công độc đáo của người dân tộc này.
4.3. Thưởng thức ẩm thực đặc trưng
Không thể bỏ qua những món ăn đặc trưng của người Hà Nhì khi đến với hòn đá trắng. Du khách có thể thưởng thức các món ăn như lợn cắp nách, gà nướng lá mắc mật hay cơm lam. Đây cũng là dịp để du khách trò chuyện và giao lưu với người dân tộc này.
Kết luận
Hòn đá trắng Mường Tè không chỉ là một điểm du lịch hấp dẫn mà còn mang trong mình những giá trị văn hóa và tâm linh đặc biệt của người dân tộc Hà Nhì. Lễ cúng Thần đá trắng là một trong những nghi lễ tâm linh quan trọng và có ý nghĩa sâu sắc đối với người Hà Nhì, đồng thời cũng là dịp để giao lưu và trải nghiệm văn hóa dân tộc thiểu số đặc biệt này. Hy vọng qua bài viết này của Tây Bắc TV, bạn đã có thêm những kiến thức mới về văn hóa và tâm linh của người Hà Nhì và hòn đá trắng Mường Tè.
Dược Liệu Tây Bắc
Thực Phẩm Bổ Sung
Dược Liệu Tây Bắc
Thực Phẩm Bổ Sung
Nông Sản - Đặc Sản Tây Bắc
