Trong nền văn hóa đặc sắc của các dân tộc miền núi Việt Nam, sâu chít ngâm rượu là một trong những món đặc sản nổi tiếng và được ưa chuộng không chỉ vì hương vị thơm ngon, mà còn bởi giá trị dinh dưỡng và sử dụng trong đời sống truyền thống. Chúng ta hãy cùng Tây Bắc TV tìm hiểu sâu chít ngâm rượu có tác dụng gì?
Giới thiệu về sâu chít
Sâu chít là ấu trùng của loài bướm Brihaspa atrostigmella, sống ký sinh bên trong thân cây chít, cây le, cây đót vào mùa đông mọc hoang nhiều tại khu vực Trung du và miền núi phía Bắc, được dân gian xem như là Đông trùng hạ thảo của Việt Nam. Sâu chít được bắt về thường được người dân chế biến thành thức ăn và đặc biệt là ngâm rượu.
Sâu chít thường dài khoảng 35mm, màu vàng ngà, chúng sống ký sinh vào thân cây vào mùa đông và cắn đục thân cây làm cây ngừng sinh trưởng. Đến mùa lá, chồi cây mọc lại thành cây thảo (giống hiện tượng của vị thuốc đông trùng hạ thảo). Người dân vùng Tây Bắc thường tìm bắt sâu chít vào tháng 11 và 12 hàng năm, những mùa khác cũng có nhưng với số lượng ít hơn. Tại Việt Nam cũng có nhiều đơn vị nuôi cấy sâu chít với nấm đông trùng hạ thảo lớn có đưa bán ra thị trường
Thu hoạch sâu chít
Quá trình thu hoạch sâu chít không hề đơn giản, đòi hỏi sự kiên nhẫn và tỉ mỉ từ những người dân tộc lâu đời. Thời điểm thu hoạch thường vào những tháng mùa hè khi sâu đã trưởng thành và dễ dàng thu thập hơn.
Các bước thu hoạch sâu chít:
- Tìm kiếm nơi sinh sống của sâu chít (câyy chít).
- Dùng tay hoặc dụng cụ đơn giản để nhặt từng con sâu một.
- Đặt sâu chít vào trong các hộp chứa tạm thời.
- Tiến hành sơ chế và làm sạch sâu chít.
Sâu chít ngâm rượu
Sau khi thu hoạch, sâu chít sẽ được ngâm trong rượu theo một quy trình đặc biệt. Quá trình này không chỉ giúp bảo quản sâu chít trong thời gian dài mà còn tạo nên hương vị đặc trưng của món ăn.
Các bước ngâm sâu chít với rượu:
- Chuẩn bị nguyên liệu: sâu chít sạch, rượu ngô hoặc rượu nếp, gia vị (tùy theo sở thích).
- Đặt sâu chít vào trong hũ hoặc lọ thủy tinh.
- Đổ rượu vào hũ sao cho ngập hết sâu chít.
- Đậy kín hũ và để yên trong khoảng 6-12 tháng để rượu ngấm đều vào sâu chít.
Bảo quản sâu chít ngâm rượu
Sau khi qua quá trình ngâm rượu, sâu chít sẽ được bảo quản trong những lọ thủy tinh hoặc hũ gốm đặc biệt. Những hũ sâu chít ngâm rượu thường được trưng bày như một vật trang trí đặc trưng trong nhà của người dân tộc, thể hiện nét văn hóa và bản sắc riêng biệt.
Giá trị dinh dưỡng của sâu chít ngâm rượu
Mặc dù không phải là một loại thực phẩm phổ biến, sâu chít ngâm rượu lại có giá trị dinh dưỡng khá cao. Sâu chít chứa nhiều protein, axit amin cần thiết và khoáng chất tốt cho sức khỏe con người. Ngoài ra, việc ngâm sâu chít trong rượu cũng giúp tăng cường hương vị và giữ được các chất dinh dưỡng ban đầu.
Các giá trị dinh dưỡng chính của sâu chít ngâm rượu:
- Protein: Giúp cung cấp năng lượng và tái tạo cơ bắp.
- Axit amin: Cần thiết cho quá trình trao đổi chất trong cơ thể.
- Khoáng chất: Bổ sung canxi, sắt, magiê và kẽm.
- Chất xơ: Hỗ trợ tiêu hóa và duy trì sức khỏe đường ruột.
Sâu chít trong y học cổ truyền
Đối với y học cổ truyền, sâu chít được coi là một loại dược liệu quý giá, có khả năng chữa trị nhiều bệnh lý khác nhau. Từ việc tăng cường sức khỏe đến điều trị các bệnh về tiêu hóa, sâu chít đã được sử dụng từ rất lâu trong y học dân gian.
Các công dụng chính của sâu chít trong y học cổ truyền:
- Hỗ trợ tiêu hóa và dạ dày.
- Giảm đau và viêm.
- Tăng cường sức khỏe gan và thận.
- Làm dịu các vết thương và sưng viêm.
Tác dụng của sâu chít ngâm rượu
Số liệu khảo cứu cho thấy loài “đông trùng hạ thảo” có hàm lượng protein chiếm 25-32% trong cơ thể, trong đó có 6 amino acid, còn sâu chít cũng có hàm lượng protein tương đương nhưng thành phần amino acid được xác định lên đến 17/20 loại cần cho cơ thể.
Kết quả nghiên cứu đã khẳng định, loài côn trùng này có nhiều tác dụng đối với sức khoẻ con người, đặc biệt là khả năng phục hồi thương tổn hệ miễn dịch sau chiếu xạ. Sâu chít còn giúp phục hồi các chỉ số sinh sản và bước đầu có tác dụng hỗ trợ điều trị bệnh nhân ung thư có xạ trị. Đặc biệt, một kết luận cũng khá thú vị khác là, sâu chít có tác dụng gây “độc” tế bào ung thư người. Sâu chít cũng được khẳng định là không độc với cơ thể, nên hoàn toàn có thể sử dụng làm thực phẩm và dược liệu tốt.
Sâu chít ở dạng sấy khô, tán bột có vị cam ngọt, tính ôn được dùng thay thế vị “Đông trùng hạ thảo”, công dụng như “Đông trùng hạ thảo” – còn gọi là sâm chít. Nó có tác dụng bổ phế, bổ thận, tráng dương khí, an thần, dễ ngủ, chữa thận âm (nóng hầm hầm, ra mồ hôi trộm, đau lưng, tiểu xẻn đỏ vàng), liệt dương, mỏi gối, di tinh, hoạt tinh…
> Xem thêm: Rượu sâu chít và những người cần tránh
Kết luận
Trên đây là những điều thú vị xoay quanh món sâu chít ngâm rượu, từ nguồn gốc truyền thống, quy trình sản xuất, hương vị, giá trị dinh dưỡng cho đến cách thưởng thức và những điều đặc biệt về loài sâu này. Sâu chít ngâm rượu không chỉ là một món ăn độc đáo mà còn là biểu tượng của văn hóa và truyền thống của các dân tộc miền núi Việt Nam. Hy vọng rằng qua bài viết này, bạn có thêm kiến thức và hiểu biết về món ăn đặc biệt này.
Dược Liệu Tây Bắc
Dược Liệu Tây Bắc
Thực Phẩm Bổ Sung
Dược Liệu Tây Bắc
Thực Phẩm Bổ Sung
