Bột sắn dây không chỉ được biết đến như một nguồn thực phẩm bổ sung dinh dưỡng mà còn là một vị thuốc quen thuộc trong Đông y, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Bài viết này Tây Bắc TV sẽ khám phá những tác dụng của bột sắn dây và cách sử dụng hiệu quả nhất.
Nguồn Gốc, Thành Phần Của Bột Sắn Dây
Sắn dây, thường được gọi với các tên như bạch cán, khau cát hay cát căn, là loại cây dây leo lâu năm. Thân cây có chiều dài lớn, rễ phát triển thành củ dày, đường kính khoảng 6 – 8 cm và dài khoảng 15 cm. Củ sắn dây có độ chắc chắn cao, chứa nhiều tinh bột với mùi thơm nhẹ và vị ngọt, tính mát. Thời gian thu hoạch củ sắn dây thường bắt đầu từ cuối tháng 10 và kết thúc vào tháng 4 năm sau. Sau khi thu hoạch, củ sắn được làm sạch, gọt vỏ, cắt khúc để luộc ăn hoặc phơi khô để chế biến thành bột.
Trong bột sắn dây, thành phần tinh bột chiếm khoảng 12 – 15%. Ngoài ra, nó còn chứa các isoflavone – hoạt chất tự nhiên có gần giống chức năng với estrogen, giúp cải thiện nội tiết tố, làm đẹp da và giữ dáng cho phụ nữ. Các hợp chất khác như puerarin (giúp giãn mạch, chống oxy hóa, bảo vệ tim), daidzein (giúp giãn cơ) và genistein (giảm mỡ bụng, chống oxy hóa và cải thiện vóc dáng) cũng rất quan trọng.
Công Dụng Của Bột Sắn Dây Đối Với Sức Khỏe
1. Làm Thực Phẩm
Trước khi trở thành bột, củ sắn dây có thể được chế biến bằng cách luộc hoặc nướng. Món sắn dây luộc không chỉ ngon mà còn cung cấp nhiều lợi ích cho sức khỏe. Với hương vị ngọt ngào và bùi bùi, sắn dây là món ăn vặt yêu thích của nhiều người.
Ngoài việc ăn củ sắn, bột sắn dây còn có thể dùng để làm bánh, nấu chè, hay pha chế nước giải khát. Các món chè như chè sen, chè hoa cau thường được nấu cùng bột sắn dây nhằm tạo độ keo tự nhiên, đồng thời giúp thanh nhiệt cho cơ thể.
2. Làm Đẹp
Bột sắn dây còn được sử dụng rộng rãi trong làm đẹp. Nó có khả năng trị nám hiệu quả khi được dùng làm mặt nạ. Cách làm mặt nạ bột sắn dây như sau:
- Chuẩn bị 3 thìa bột sắn dây và 1 lòng trắng trứng gà.
- Trộn đều hai nguyên liệu cho đến khi hòa quyện thành hỗn hợp sánh mịn.
- Rửa mặt bằng nước ấm để giãn lỗ chân lông.
- Đắp hỗn hợp lên khuôn mặt đã được rửa sạch, massage khoảng 3 – 5 phút, giữ trên da khoảng 15 phút rồi rửa sạch bằng nước ấm.
Để đạt hiệu quả tốt nhất, nên áp dụng 2 – 3 lần mỗi tuần. Ngoài ra, để giảm cân, bạn chỉ cần uống 1 ly nước mỗi ngày gồm 300ml nước, 15g bột sắn dây và 1 thìa nước cốt chanh.
3. Chữa Bệnh
Trong Đông y, sắn dây được coi như một vị thuốc quý với tác dụng thanh nhiệt, giải độc. Một số bài thuốc từ bột sắn dây bao gồm:
- Giải cảm: Sử dụng bài thuốc Cát căn thang, bao gồm 12g cát căn, 6g quế chi, 8g ma hoàng, 8g sinh khương, 6g bạch thược, 6g chích cam thảo, và 12 quả đại táo. Sắc uống mỗi ngày 1 thang chia 3 bữa.
- Chữa cảm nắng: Hòa 12g bột sắn dây với nước đun sôi để nguội, thêm chút đường, khuấy đều và cho người bị cảm nắng uống.
- Chữa ngộ độc rượu: Pha 3g hỗn hợp 30g bột hoa sắn dây và 15g bột cam thảo với nước cho người say rượu uống, hoặc nấu 20g hoa sắn dây khô với 1 lít nước.
- Chữa ngộ độc thức ăn: Khuấy đều 500ml nước sắn dây tươi với 500ml nước ngó sen tươi, uống từng ít một cho đến khi hết triệu chứng.
- Chữa lỵ: Hòa 15g bột sắn dây với đường trong 300ml nước, đun chín đặc và dùng 2 – 3 lần mỗi ngày để cải thiện tình trạng bệnh.
- Chống ngứa do mồ hôi: Trộn 5g bột sắn dây với 5g thiên hoa phấn và 20g hoạt thạch, rắc lên vùng da bị ngứa.
Một Số Lưu Ý Quan Trọng Khi Sử Dụng Bột Sắn Dây
Khi sử dụng bột sắn dây, bạn cần lưu ý những điều sau:
- Người mắc chứng dương khí hư không nên dùng, biểu hiện bao gồm đại tiện lỏng, đầy hơi, miệng nhạt, lạnh tay chân, không khát nước.
- Không nên cho trẻ em uống nước bột sắn dây pha sống, vì nếu trẻ không bị nhiệt, dễ gây đau bụng, tiêu chảy. Nếu phải cho trẻ ăn, cần nấu chín bột.
- Phụ nữ mang thai có dấu hiệu động thai hoặc dọa sảy nên tránh sử dụng bột sắn dây.
- Tránh pha bột sắn dây với nước lạnh để giảm nguy cơ đau bụng, tiêu chảy; tốt nhất nên nấu chín.
- Không kết hợp mật ong với bột sắn dây vì có thể tạo ra những chất có hại.
- Không nên ướp hoa bưởi với nước sắn dây, vì sẽ làm giảm tác dụng dược liệu.
- Người huyết áp thấp nên hạn chế sử dụng bột sắn dây vào buổi sáng.
- Không uống bột sắn dây vào ban đêm để tránh ảnh hưởng tới dạ dày.
- Không sử dụng bột sắn dây khi đói, thời điểm lý tưởng là sau bữa ăn từ 30 – 60 phút.
- Liều lượng tốt nhất là 1 cốc/ngày và không nên pha quá nhiều đường.
- Nên mua bột sắn dây tại những cơ sở uy tín để đảm bảo an toàn.
Tóm lại, bột sắn dây mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, tuy nhiên, người dùng cần chú ý đến liều lượng và phương pháp chế biến để tránh các tác dụng phụ không mong muốn.Chế biến bột sắn dây đúng cách không chỉ giúp duy trì giá trị dinh dưỡng mà còn đảm bảo an toàn cho sức khỏe. Bên cạnh đó, việc sử dụng bột sắn dây kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh và tập luyện thể thao thường xuyên sẽ giúp tăng cường sức khỏe tổng thể.
Một số công thức sử dụng bột sắn dây có thể tham khảo bao gồm:
- Nước giải khát: Pha 15g bột sắn dây với 300ml nước ấm, thêm chút đường và khuấy đều để thưởng thức.
- Soda sắn dây: Hòa tan 30g bột sắn dây trong 200ml nước, sau đó cho đá lạnh và nước soda vào, tạo nên một món nước giải khát tự nhiên, thơm ngon.
- Bánh sắn lá dứa: Trộn bột sắn dây với nước cốt dừa, lá dứa xay nhuyễn, đường và nướng thành bánh dẻo, hấp dẫn.
Việc áp dụng những công thức này không chỉ giúp nâng cao hương vị mà còn làm phong phú thêm thực đơn hàng ngày cho cả gia đình.
Kết luận
Bột sắn dây là một nguyên liệu giàu dinh dưỡng, mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe như hỗ trợ tiêu hóa, làm đẹp da và chữa trị một số bệnh lý. Tuy nhiên, người tiêu dùng cần lưu ý đến các khuyến cáo khi sử dụng để tận dụng tối đa tác dụng của nó mà không gặp phải vấn đề về sức khỏe.
