Thắng cố – Món ăn ngon, bổ dưỡng xứ Tây Bắc. | Tây Bắc TV
Thắng cố là một trong những đặc sản của Tây Bắc. Đến với Tây Bắc, người ta nghĩ ngày đến món Thắng cố Bắc Hà nức danh. Tuy nhiên, để hiểu trọn vẹn về món ăn ngon này thì hiện nay chưa có bài viết nào cụ thế. Vì thế, bài viết này sẽ cung cấp đầy đủ nhất đến quý bạn đọc những thông tin về “Thắng cố – Món ăn ngon, bổ dưỡng xứ Tây Bắc.
1. Thắng cố là gì?
1.1. Tên gọi: Thắng cố
Về mặt tên gọi, món ăn này cũng có rất nhiều giả thuyết, có thể kể đến 3 giả thuyết sau:
– Tên gọi Thắng cố bắt nguồn từ tiếng Hán – Mông, đọc phiên âm Hán Việt “Thang cốt”, có nghĩa là “canh xương”.
– Thắng cố đọc theo âm Hán Việt là “Thang hoắc”.
– Thắng cố có biến âm là “Thoảng cố”. Theo tiếng Mông, “Thoảng cố” có nghĩa là nồi nước hoặc canh thịt.
Vậy hiểu theo cách nào cũng có lí do của nó. Nhưng có thể thấy đặc điểm của món Thắng cô là có xương, nước và thịt.
1.2. Nguồn gốc
Thắng cố là món ăn có nguồn gốc từ đâu? Rất nhiều người nhầm lẫn rằng đây là món ăn truyền thống của người Thái nhưng thực chất nguồn gốc của nó không phải vậy. Chúng có xuất xứ từ tỉnh Vân Nam, Trung Quốc. Và đây là món ăn truyền thống của người Mông ở Vân Nam. Như vậy, việc du nhập của món ăn này vào Việt Nam rất có thể gắn liền với tiến trình của lịch sử dân tộc ở các thế kỷ trung đại. Qua thời gian, những dân tộc ở Tây Bắc như người Tày, Thái, Kinh đã chế biến thành món ăn mang đặc trưng hương vị của núi rừng Tây Bắc.
Ban đầu, Thắng cố chỉ dùng thịt ngựa, nên người ta còn gọi là “Lẩu Ngựa”. Nhưng hiện nay, bằng tài hoa của người đầu bếp, thắng cố được nấu bằng thịt của bò, trâu, lợn… Tuy vào khẩu vị của từng vùng và khẩu vị của thực khách.
1.3. Giai thoại về thắng cố
Người Mông vẫn hay kể lại cho con cháu mình về giải thoại món thắng cố truyền thống như sau: ngày xưa khi bị người phương Bắc đánh đuổi, người Mông phải di cư xuống phương Nam. Do chạy trốn dài ngày, họ không có gì để ăn. Lúc đó, đói quá bị lả đi, thì bỗng một con ngựa xuất hiện nói: “Hãy thịt tôi, lấy da tôi làm vỏ và lấy thịt của tôi nấu nên món ăn”. Người Mông nghe theo đã quyết định mổ con ngựa. Sau đó, họ dung da ngựa để làm chảo nấu. Nhờ có con ngựa đó, họ đã có đủ sức để vượt qua sông sâu, núi cao, đường dài đến phương Nam sinh sống bình yên, hạnh phúc.
1.4. Người ta ăn thắng cố khi nào?
Đây là món ăn thường được làm vào các ngày lễ hội của đồng bào. Nhưng hiện nay, ở các chợ phiên hay nhà hàng đều có. Vì thế, quý khách chỉ cần sắp xếp được thời gian để quây quần cùng bạn bè, gia đình là có thể được thưởng thức món ăn ngon. Đây là món ăn nên ăn đông người sẽ vui và ngon hơn, kinh nghiệm bản thân mình hay đi ăn cho mình cảm giác ấy chứ không có căn cứ chính xác nào khẳng định: ăn một mình không ngon.
2. Nguyên liệu của món thắng cố.
2.1. Nguyên liệu chính:
Nguyên liệu chính để nấu thắng cố (trâu, bò, ngựa, lợn) gồm:
– Thịt ba chỉ
– Xương sụn
– Da
– Nội tạng.
Thiếu một trong cố các nguyên liệu thì món thắng cố sẽ giảm độ ngon. Bởi mỗi loại có một chức năng khác nhau.
2.2. Gia vị
Các gia vị truyền thống gồm: muối, quế, thảo quả, địa điền, lá chanh (nướng thơm, tán nhỏ) ướp vào thịt trước lúc đem xào.
Hiện nay, thành phần gia vị truyền thống có bản vẫn dùng, tuy nhiên, nhiều nhà hàng, quán ăn đã thêm nhiều loại gia vị khá khiến hương vị truyền thống cũng bị ảnh hưởng. Ví dụ: đây là gia vị của món Thắng cố ở một nhà hàng: Hoa hồi, lá thảo quả, quế chi, sả ,gừng; Kỷ tử, đẳng sâm, hạt sen, ký vĩ, ngải cứu mỗi thứ 1 ít. Họ thêm các gia vị khác để tạo hương vị mới và sự khác biệt cho món ăn của họ. Tuy nhiên, khi ăn, quan trọng nhất vẫn là khẩu vị của khách. Vì thế, những gia vị truyền thống vẫn là thứ không nên loại rá khỏi danh mục khi nấu món ăn này.
3. Cách chế biến Thắng cố:
Thắng cố được chế biến không khó nhưng để nấu ngon miệng thì vẫn cần bí quyết riêng và kinh nghiệm của người đầu bếp.
Bước 1: Chuẩn vị nguyên liệu
Mổ ngựa (trâu, bò, lợn, dê…), Xẻ thịt, phân loại. Chọn những loại để nấu thắng cố như: xương sụn, da, thịt ba chỉ, lòng. Cắt miếng vừa ăn.
1 nồi (chảo)
1 nồi nước
Bước 2: Ướp nguyên liệu
Dùng các gia vị như: lá chanh nướng, tán nhỏ, muối, mắc khén, quế… ướp chung với các nguyên liệu đã được chuẩn bị ở bước 1. Thời gian ướp từ 10 phút đến 30 phút để gia vị ngấm đều.
Bước 3: Nấu
Cho một chiếc nồi (chảo) lên bếp, để nóng nồi rồi đổ nguyên liệu đã ướp vào xào cho săn lại. Trong các nguyên liệu đã có mỡ của động vật, vì thế, khi xào không cần cho thêm mỡ để tranh bị béo quá.
Ninh sôi liên tục khoảng 2h, đến khi thịt mềm, nồi nước sền sệt lại là được. Lưu ý, trong quá trình ninh phải thường xuyên vớt bọt để nồi nước thêm trong và ngọt
Bước 4: Thưởng thức
Nồi thắng cố ngựa thơm ngon đang bốc khói nghi ngút trước mặt thật sự khó cưỡng nổi. Tuy nhiên, mùi vị của nó có thể sẽ gây khó chịu với nhiều người chưa từng biết đến món ăn này, bởi các nguyên liệu khác lạ mà đồng bào ở vùng núi Tây Bắc sử dụng. Nhiều người còn bị nhầm lẫn mùi vị này là do nội tạng của động vật chưa được làm sạch, nhưng thật ra mùi vị này là do các gia vị đặc biệt khi nấu tạo nên.
Khi ăn thắng cố thì không nên lấy ra quá nhiều. Món ăn này phải ăn nóng mới ngon, vì thế, nên để nồi ninh trên bếp, ăn đến đâu lấy ra đến đó.
Món ăn này thường ăn kèm với các loại rau: rau đắng, thảo quả, tầm bóp … các loại rau rừng. Nhưng hiện nay, người ta ăn nó như một món lẩu thông thường.
Khi ăn Thắng cố cũng chấm như khi ăn lẩu. Tuy nhiên món nước chấm của nó hoàn toàn khác. Các bạn hãy tham khảo cách làm nước chấm ở phần sau nhé!
4. Cách làm nước chấm thắng cố
Làm nước chấm thắng cố không cầu kỳ nhưng không đúng vị sẽ giảm độ ngon của món ăn. Sau đây là một số cách làm nước chấm:
– Cách 1: tỏi, nước sì dầu, ớt muối chua.
– Cách 2: Chanh, tỏi, ớt, nước mắm, mắc khén
– Cách 3: tỏi, ớt, mắc khén, hạt dổi, muối, nước
Bạn hợp khẩu vị nào, hãy chọn cách làm đó nhé! hoặc hãy chế biến theo cách của mình.
5. Cách thưởng thức thắng cố truyền thống
– Thắng cố khi ăn phải nóng hổi.
– Thịt, xương, nội tạng, da trong nồi thắng cố phải được ninh nhừ, mềm.
– Ăn phải có nước chấm
– Nên nhâm nhỉ thêm chén rượu ngô.
Bởi vì, rượu ngô là giúp giảm đi mùi vị khó chịu của thắng cố. Sau khi nhấp một ngụm rượu và ăn thêm một miếng thịt nữa, bạn sẽ bất ngờ vì mùi vị khó chịu đó không còn nữa. Lại kích thích được vị giác để bạn ăn thêm.
6. Giá cả
Giá cả của một nồi thắng cố thực ra không đắt. Phụ thuộc vào từng vùng, từng nhà hàng. Tuy nhiên, giá bình dân nhất ở khu vực Tây Bắc dao động 500. 000 đồng – 600.000 đồng dành cho 4 đến 6 người ăn. Hoặc 80.000 đồng đến 100.000 đồng / bát tại các chợ phiên.
Với giá ấy, thì bất kỳ ai cũng có đủ khả năng để trải nghiệm món ăn độc đáo này.
7. Những địa điểm bán thắng cố ngon ở Tây Bắc:
Món thắng cố được bán hầu hết tại các chợ phiên của các tỉnh thuộc vùng núi Tây Bắc. Bởi ngày chợ phiên, người dân xuống chợ đông, lượng hàng bán được nhiều hơn cho nên muốn ăn thắng cố dân dã hãy đến các chợ phiên.
Các nhà hàng ở khu vực Tây Bắc rất nhiều, hầu như tỉnh nào cũng có ít nhất một vài nhà hàng dân tộc, có chế biến món ăn này.
7.1. Ở Lai Châu:
Đến Lai Châu bạn đừng bỏ qua chợ đêm San Thàng nhé! Đến chọ đêm, bạn sẽ được trải nghiệm không gian văn hóa đa sắc màu. Vừa thưởng thức các món ăn “vỉa hè” đơn giản như bánh mì, xúc xích trà đá. Bạn có thể thưởng thức thêm các món ăn dân tộc. Trong đó có món thắng cố tại quán Huy Râu. Giá rẻ mà ăn ngon.
– Thắng cố Nhà sàn Lai Châu. Địa chỉ: 063 Nguyễn Chí Thanh, Tân Phong, thành phố Lai Châu, Lai Châu. Số điện thoại: 098 667 46 80. Thời gian mở cửa: cả ngày.
– Quán ăn Thắng cố, địa chỉ: 14 Tô Hiến Thành, Tân Phong, thành phố Lai Châu, Lai Châu. Điện thoại: 096 515 51 97. Thời gian mở cửa: cả ngày.
– Nhà Hàng Ẩm Thực Dân Tộc Thái – Bàn Lả. Địa chỉ: 153 Vừ A Dính, Quyết Thắng, thành phố Lai Châu, Lai Châu. Điện thoại: 0359 381 817. Thời gian mở cửa: cả ngày.
7.2. Ở Lào Cai
Lào Cai nổi tiếng nhất là thắng cố Bắc Hà. Có thể kể đến một số địa điểm để bạn thưởng thức món ngon này là:
Chợ phiên Bắc Hà là một khu chợ nổi tiếng mang đậm bản sắc văn hóa của người Mông. Ở đây không những có tiếng khèn hay, có váy đẹp, có rượu thơm ngon nhất mà nó còn là nơi có món thắng cố ngon nhất khu vực Tây Bắc. Rất nhiều loại để bạn lựa chọn: như ngựa, trâu, dê, lợn, thậm chí còn có cả gà và nhím.
Ngoài ra, mình sẽ bật mí cho bạn các nhà hàng ở Bắc Hà nấu vừa ngon, vừa sạch sẽ mà giá cả cùng hợp lí:
– Thắng cố LyLy Bắc Hà: Tổ dân phố Nậm Cáy 1, thị trấn Bắc Hà, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai – Hotline 098 781 84 60.
– Thắng cố Thùy Dung Bắc Hà: 031 Tổ dân phố Nậm Cáy, thị trấn Bắc Hà, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai – Hotline 096 830 46 98.
7.3. Ở Sơn La
– Thắng cố A Định, Tiểu khu 32, thị trấn Nông trường Mộc Châu, Sơn La. Giá tham khảo: 80.000 đồng đến 230.000đ. Thời gian mở cửa: cả ngày.
– Thắng cố Đông Hải, địa chỉ: 213, Trần Huy Liệu, thị trấn Mộc Châu, huyện Mộc Châu, tỉnh Sơn La. Giá tham khảo: 70.000đ – 250.000đ. Thời gian mở cửa: cả ngày.
– Nhà hàng Lập Chung. Địa chỉ: Phiêng Luông, Mộc Châu, Sơn La. Giá tham khảo: 70.000đ – 150.000đ. Thời gian mở cửa: cả ngày.
7.4. Ở Hòa Bình
– Nhà hàng Ẩm thực Việt. Địa chỉ: khu thắng lợi, thị trấn Thanh Hà, Lạc thủy, Hòa Bình. Sđt: 098 146 49 88. Thời gian mở cửa: cả ngày
– Nhà hàng Bếp Mường, địa chỉ: Khu du lịch suối khoáng, Kim Bôi, Hòa Bình. Sđt: 0886 991 989. Thời gian mở cửa: cả ngày
– Minh Thắng Quán, địa chỉ: QL6, Phú Cường, Tân Lạc, Hòa Bình. Sđt:
7.5. Ở Yên Bái:
– Nhà hàng Ngựa Tây Bắc. Địa chỉ: phường Yên Thịnh, Thành phố Yên Bái, Yên Bái. Điện thoại: 096 161 58 15.
– Nhà hàng Quỳnh 3 Thắng cố. Địa chỉ: Đồng Tâm, Thành phố Yên Bái, Yên Bái.
– Nhà hàng Tây Bắc Yên Bái. Địa chỉ: Tổ 6 Hoàng Quốc Việt, Phường, Thành phố Yên Bái, Yên Bái. Điện thoại: 0216 3712 719
Có thể nói, thắng cố là món ăn nổi tiếng thu hút nhiều thực khách. Hiện nay, món ăn này đã rất quen thuộc với nhiều người nên ở các thành phố lớn cũng có những nhà hàng nấu món ăn này. Tiện cho thực khách khi muốn trải nghiệm hương vị của món ăn này.
Tây Bắc TV hiện có bán một số đặc sản của Tây Bắc như thịt trâu, lợn, bò sấy. Các gia vị tự nhiên như: hạt dổi, mắc khén…. Quý khách hàng muốn trải nghiệm không gian ẩm thực Tây Bắc hãy đến với chúng tôi ở địa chỉ:
Địa chỉ: 264 Trần Hưng Đạo, Đoàn Kết, Thành phố Lai Châu, Lai Châu. SĐt: Điện thoại: 0378 308 666 https://goo.gl/maps/dBr6ZK6cUM4cfdaw6
Hoặc trải nghiệm cửa hằng trực tuyến ở địa chỉ: https://taybac.tv/cua-hang/
Châm Võ
