Cây Mắc mật – gia vị tuyệt vời cho những món ăn ngon. | Tây Bắc TV
Cây Mắc mật được biết đến là loại cây quý được dùng tỏng việc chế biến các món ăn như:vịt quay, cá kho… Tây Bắc TV sẽ cung cấp tất cả các thông tin về Cây Mắc mật – Gia vị tuyệt vời cho những món ăn ngon.
Cây Mắc mật là gì?
Tên goi:
Cây mắc mật, còn có tên gọi là hồng bì núi hay củ khỉ, dương tùng. Đây là loài thực vật có hoa thuộc họ Cửu lý hương. Theo tiếng Tày, Nùng từ “mắc mật” có nghĩa là quả ngọt. Có lẽ vì thế mà khi chế biến cùng món ăn, hương vị của món ăn lại trở nên đậm đà hơn.
Đặc điểm:
Cây Mắc mật mọc chủ yếu ở chân núi đá vôi. Nhưng phải là những núi đá ở độ cao dưới 1.000m. Có một số ít mọc trên sườn núi đá và sườn đồi. Cây thích hợp nơi có điều kiện khí hậu ôn hoà. Nhiệt độ trung bình năm từ 20 – 23 độ C, lượng mưa hàng năm trung bình trên 1500mm là thích hợp để cây Mắc mật phát triển.
Mắc mật thuộc loại cây gỗ nhỏ. Có chiều cao trung bình dưới 12m, phân cành thấp. Các cành non có màu xanh nhạt, có lông rải rác về sau nhẵn. Vỏ thân màu xám đen, có những nốt sần. Lá kép lông chim mọc cách, dài từ 10 – 30cm. Chóp lá nhọn, gốc lá hơi lệch, mép lá có khía răng cưa nhỏ.
Quả Mắc mật hình cầu. Có đường kính từ 9 – 13mm. Khi quả chín có màu trắng nhờ đến trắng trong và chứa 1-2 hạt. Cây Mắc mật ra hoa vào khoảng tháng 4 – 5. Quả chín vào tháng 7 – 8. Tuy nhiên, người ta thường dùng quả non, chưa chín để chế biến với thức ăn.
Phân bố:
Cây Mắc mật thường mọc ở các tỉnh khu vực phía Bắc, nơi có những dãy núi đá vôi cao. Phù hợp để cây sinh trưởng và phát triển như: Quảng Ninh, Lai Châu, Hòa bình…
Tác dụng của cây Mắc mật
Dùng để chế biến thức ăn:
Quả có hàm lượng Vitamin C rất lớn, nên thường dùng để nấu canh hoặc kho các món ăn như: cá, thịt.
Lá có tinh dầu thơm nên được dùng trong các món: vịt quay, lợn quay, kho cá… Lá có hàm lượng protein, sắt, mangan, canxi rất cao. Vì thế khi kếp hợp với các món ăn sẽ làm món ăn thêm đậm đà hương vị.
Hạt phơi khô, xay thành bột, dùng để làm gia vị.
Tác dụng của cây Mắc mật với sức khỏe con người:
Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Cao Bằng phối hợp với Viện Dược liệu (Bộ Y tế) đánh giá về các sản phẩm từ cây Mắc mật: “Sản phẩm chức năng có tác dụng lợi mật, kích thích tiêu hóa, bảo vệ gan từ lá mắc mật và nghiên cứu nguyên liệu làm thuốc từ tinh dầu quả cây mắc mật Cao Bằng”. Như vậy, có thể khẳng định những tác dụng tốt đối với swucs khỏe con người của loại cây quý này. Sau đây là một số tác dụng tiêu biểu nhất:
Lá: có tác dụng lợi mật, kích thích tiêu hóa, bảo vệ gan, có thể dùng để sản xuất thành sản phẩm chức năng.
Tinh dầu quả Mắc mật có tác dụng bảo vệ gan, làm giảm đau hiệu quả. Đây là nguyên liệu để làm thuốc.
Lá và rễ cây được dùng làm nguyên liệu trong một số bài thuốc của Đông y.
Ngoài ra cao chiết ethanol (dạng chiết từ cây Mắc mật) còn có tác dụng giảm đau, chống ôxy hóa, tác dụng chống viêm cấp, chống viêm mạn nữa.
Những món ăn được làm từ lá/ quả Mắc mật
Thịt lợn chiên lá mắc mật
Nguyên liệu: Thịt ba chỉ : 500 gam, 2 nắm lá mắc mật, 2 gói ngũ hương vị, 3 củ sả, 1 củ hành tây 1 củ tỏi, 1 quả ớt tươi; Đường, hạt nêm, mì, nước mắm (Mỗi loại 1 muỗng cà phê); Tăm để xiên thịt
Cách làm:
Bước 1: Rửa thịt ba chỉ thái lát dày từ 1 đến 2 cm
Hành, tỏi, sả: băm nhỏ
Lá móc mật được đặt trong một cái giỏ để được rửa sạch và để ráo nước
Bước 2: Dùng 1 bát tô lớn để ướp thịt với hành, tỏi, sả đã băm nhỏ và 2 gói ngũ hương vị, các loại gia vị. Thời gian ướp ít nhất 1 giờ (tốt nhất là ướp qua đêm trong tủ lạnh).
Bước 3: Lấy thịt đã ướp ra để xiên và que. Cứ 1 miếng thịt cuộn với 1 hoặc 2 lá rồi lấy tăm xiên qua lá để giữ cho lá không bị xòe ra khỏi thịt khi chiên.
Bước 4: Đặt chảo lên bếp, cho dầu vào đun lửa to chờ sôi dầu. Sau đó cho thịt vào chiên trên lửa vừa. Khi các miếng thịt vàng đều, thơm nức mũi thì vớt ra giấy thấm dầu.
Bước 5: Thưởng thức. Đĩa thịt vàng ruộm, thơm đang bốc hương có khiến bạn muốn vào bếp ngay không? Chứ tôi sẽ làm luôn cho bữa ăn của gia đình hôm nay đấy.
Vịt quay lá Mắc mật
Món này nhà mình thường mua ngoài chợ. Vẫn luôn ưu tiên lựa chọn những nhà nào dùng nhều lá mắc mật để quay. Tuy nhiên, nếu có thời gian bạn cũng có thể làm món vịt quay tại nhà.
Nguyên liệu: 1 con Vịt (nên chọn con môt moi, khoảng 2kg cho 5 người ăn); 1 nắm to lá móc mật tươi; 3 muống mật ong và các Gia vị: , muối, ớt, tỏi, tiêu, gừng, rượu đường, hành.
Cách làm:
Bước 1: Làm sạch vịt, dùng rượu gừng sát cả trong và ngoài vịt để khử mùi. Sau đó đun nước sôi dội vào vịt cho da căng lên.
Bước 2: Cho các loại gia vị ( mỗi loại 1 thìa cà phê) gồm: nước mắm, muối, hành khô, tiêu, sữa đặc, đường, ngũ vị hương vào bát và trộn đều.
Bước 3: Cho gia vị vừa trộn vào trong vịt và mát xa để gia vị thấm đều vào vịt; Lá mắc mật rửa sạch và cũng cho vào trong bụng vịt. Sau đó lấy ghim tre cài bụng vịt lại.
Cho thìa nhỏ muối, nướt cốt chanh, bột ớt đỏ (ít cay) trộn đều và quét lên da vịt, bọc vịt lại và để ngăn mát tủ lạnh ướp từ 1-2h để gia vị thấm vào vịt.
Bước 4:Quay vịt
– Cho vịt vào nồi nướng 180 độ và nướng trong 15 phút, sau đó lật lại nướng thêm 15 phút nữa. Để thịt sau khi nướng không bị khô thì cho ít nước vào nồi nướng. Nướng vịt khoảng 30 phút nữa và nhớ lật vịt cho thịt chín đều.
– Nếu bạn dùng than củi để nướng thì nhớ đặt trên than hồng. Quay thường xuyên đến khi vịt chín vàng là được.
Bước 5: Thưởng thức: Vịt chín thì rút hết tăm gim để lấy lá mắc mật trong bụng ra trước khi chặt, bày lên đĩa. Chấm vịt quay với sì dầu trong ngày đông thế này thì còn gì tuyệt bằng..
Cá chép nướng quả mắc mật
Nguyên liệu:
Cá chép: 1 con (khoảng tầm 1- 1,5kg);
Quả mắc mật khô: 30g;
Ớt khô: 20g; Bột ớt mịn: 20g;
Hành tím xay: 30g; Tỏi xay: 30g;
Ngũ vị hương 2 gói;
Gia vị dầu ăn, hạt tiêu, hạt nêm, muối, đường.
Cách làm:
Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu
– Làm sạch cá chép: moi mang, bỏ ruột, rửa sạch. Sau đó dùng muối dấm để rửa cho bớt tanh. Để cá lên rổ thưa, sau đó dùng nước ấm từ 70 – 80 độ tưới đều lên cá. Thao tác này giúp cho thịt cá săn chắc và cá không bị tanh. Dùng dao khía phấn lườn cá cho nhanh chín và ngấm gia vị.
Quả mắc mật khô đem ngâm với nước ấm khoảng 15 phút, sau đó đem giã nhuyễn.
Bước 2: Chuẩn bị gia vị
Phi hành, tỏi, ngũ vị hương rồi trộn thêm dầu phi, ớt khô, bột ớt mịn và bột mắc mật vừa giã ở trên thành hỗn hợp sền sệt.
Bước 3: Ướp
Thoa đều hồn hợp vừa chuẩn bị ở bước 2 vào thân con cá để ướp. Thời gian ướp khoảng từ 30 – 40 phút
Bước 4: Nướng cá
Nếu nướng bằng lò nướng thì bạn nên bật nhiệt độ ở 1800C nướng trong khoảng 15 phút.
Còn nướng bằng than củi thì bạn phải dùng vĩ nướng hoặc dùng kẹp để nướng. Quá trình nướng nên đảo thường xuyên để cá không bị cháy. Nướng đến khi cá chín vàng, dậy mùi thơm là được. Không nên nướng chín quá vì nướng chín quá thì cá sẽ bị khô ăn không còn ngon nữa.
Bước 5: Thưởng thức
Món cá chép nướng móc mật này mà được chấm cùng với sốt mắm me thì ngon không gì tả nổi. Bạn có muốn thử không? Vào bếp luôn hôm nay nhé!
Tây Bắc TV có rất nhiều các sản phẩm gia vị cho món ăn như: Mắc khén, hạt dổi, chẩm chéo… Hãy liên hoặc đến cửa hàng của chúng tôi để lựa chọn thêm các gia vị cho gian bếp của mình.
Châm Võ
