Nằm ở miền Trung Việt Nam, Đà Nẵng không chỉ nổi tiếng với bãi biển đẹp, khí hậu ôn hòa mà còn được biết đến với nhiều làng cổ giữ gìn được nét văn hóa truyền thống đặc sắc. Những ngôi làng này như những miền đất tổ còn lưu giữ những nét đẹp văn hóa, kiến trúc và lối sống của người dân xứ Quảng thật đặc biệt. Hãy cùng tìm hiểu về những làng cổ nổi tiếng này trong bài viết sau đây.
Làng Điêu khắc đá Non Nước
Non Nước là một làng nghề truyền thống nổi tiếng với nghề điêu khắc đá đã có từ hàng trăm năm nay. Làng nằm ở phường Hòa Hải, quận Ngũ Hành Sơn, cách trung tâm thành phố Đà Nẵng khoảng 10 km về phía Đông.
Lịch sử hình thành
- Theo truyền thuyết, nghề điêu khắc đá ở Non Nước được khởi nguồn từ thời Chúa Nguyễn, khi có một người thợ đá từ Bắc vào lập nghiệp ở đây.
- Sau đó, nghề này được truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, tạo nên một làng nghề truyền thống.
- Đến nay, làng đã có hơn 300 năm lịch sử với nhiều thế hệ thợ tài hoa.
Sản phẩm điêu khắc đá
Các sản phẩm điêu khắc đá ở Non Nước rất đa dạng, bao gồm:
- Tượng đá các vị Phật, Bồ Tát, Thiên Thủ, Hương Đăng, Lư Hương, Chuông Đá,…
- Đồ trang trí nội thất như Bàn Ghế Đá, Lư Hương, Chân Đèn, Chậu Cảnh,…
- Nghệ thuật tượng đá ngoài trời như Tượng Phật, Tượng Điêu Khắc, Tiểu Cảnh Sân Vườn,…
| Sản phẩm | Mô tả |
|---|---|
| Tượng Phật | Tượng Phật được điêu khắc tinh xảo, thể hiện tính trang nghiêm và tâm linh |
| Bàn ghế đá | Bàn ghế đá được chạm trổ công phu, mang nét đẹp cổ điển |
| Tiểu cảnh sân vườn | Các tiểu cảnh đá tạo không gian nghệ thuật cho sân vườn |
Quy trình sản xuất
- Nguyên liệu đá được khai thác từ các mỏ đá núi lửa ở Ngũ Hành Sơn.
- Quy trình sản xuất gồm nhiều công đoạn: đẽo gọt, chạm khắc, mài nhẵn và hoàn thiện.
- Các nghệ nhân phải có tài năng, kinh nghiệm và sự kiên trì để tạo ra những tác phẩm hoàn hảo.
Làng Gốm Đầy Già
Đầy Già là một làng gốm cổ nằm ở phường Điện Ngọc, quận Điện Bàn, thành phố Đà Nẵng. Làng có truyền thống nghề gốm hàng trăm năm, nổi tiếng với những sản phẩm gốm sứ chất lượng cao.
Nguồn gốc và lịch sử
- Theo truyền thuyết, nghề gốm ở Đầy Già được khởi nguồn từ những người thợ gốm di cư từ Bắc vào vùng đất này vào thế kỷ 16.
- Qua nhiều thế hệ, nghề gốm Đầy Già đã trở thành một làng nghề truyền thống nổi tiếng khắp miền Trung.
- Năm 2019, làng nghề gốm Đầy Già được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Sản phẩm gốm sứ
Các sản phẩm gốm sứ của làng Đầy Già rất đa dạng, bao gồm:
- Đồ gia dụng: bát, đĩa, chén, bình, lọ, chậu,…
- Đồ trang trí nội thất: tượng, lọ hoa, đèn, tranh gốm,…
- Đồ thờ cúng: lư hương, đèn thờ, bát hương,…
Một số sản phẩm nổi tiếng:
- Gốm men xanh lá cây
- Gốm men trắng
- Gốm men ngọc
Quy trình sản xuất
- Nguyên liệu chính là đất sét được khai thác từ các mỏ đất sét ở vùng lân cận.
- Quy trình sản xuất gồm các công đoạn: nhào đất, tạo hình, trang trí, sấy khô, nung và tráng men.
- Các nghệ nhân phải có kỹ thuật cao và kinh nghiệm lâu năm để tạo ra những sản phẩm chất lượng cao.
Làng Đánh Cồng Thanh Hà
Thanh Hà là một làng cổ nằm ở phường Thanh Khê Tây, quận Thanh Khê, thành phố Đà Nẵng. Làng này nổi tiếng với nghề đánh cồng truyền thống, một di sản văn hóa phi vật thể quý giá của Việt Nam.
Lịch sử hình thành
- Theo truyền thống, nghề đánh cồng ở Thanh Hà được hình thành từ thời Chúa Nguyễn (thế kỷ 17-18).
- Các thợ cồng ở làng này đã đóng vai trò quan trọng trong các lễ hội, nghi lễ và hoạt động văn hóa của cộng đồng.
- Đến nay, nghề đánh cồng vẫn được truyền bá và phát triển, góp phần quan trọng vào sự phát triển văn hóa của Đà Nẵng.
Các loại cồng
Ở làng đánh cồng Thanh Hà, có nhiều loại cồng khác nhau, mỗi loại phục vụ cho một mục đích cụ thể trong các hoạt động văn hóa:
- Cồng trống: được sử dụng trong lễ hội, hội chầu, cúng tế.
- Cồng chiêng: thường được sử dụng trong các dịp lễ hội, cưới hỏi hoặc để báo tin vui.
- Cồng cộng: dùng trong các lễ hội, cưới hỏi hoặc để kêu gọi mọi người tham gia một sự kiện.
Dưới đây là một số loại cồng phổ biến ở làng Thanh Hà:
- Cồng trống lớn
- Cồng chiêng tròn
- Cồng cộng nhỏ
Quy trình sản xuất
Quy trình sản xuất cồng ở làng Thanh Hà bao gồm các bước chính sau:
- Chuẩn bị nguyên liệu: Chọn gỗ thông, gỗ lim non để chế tác cồng.
- Chế tác cồng: Thợ thủ công sẽ dùng dụng cụ để đục, mài, và hoàn thiện từng chi tiết của cồng.
- Sơn và trang trí: Sau khi hoàn thiện hình dạng, cồng sẽ được sơn và trang trí theo yêu cầu.
- Kiểm tra chất lượng: Cuối cùng, cồng sẽ được kiểm tra kỹ lưỡng trước khi đưa ra thị trường.
Làng Dệt lụa Hòa Khương
Hòa Khương là một làng nghề dệt lụa truyền thống nằm ở xã Hòa Khương, huyện Hoà Vang, thành phố Đà Nẵng. Làng nổi tiếng với việc dệt lụa từ thế kỷ 15 và đã trở thành một biểu tượng văn hóa của Đà Nẵng.
Lịch sử phát triển
- Nghề dệt lụa ở Hòa Khương bắt đầu từ thời Lê – Mạc (thế kỷ 15) và phát triển mạnh mẽ từ thời Pháp thuộc.
- Đến những năm 1980, làng Hòa Khương đã trở thành một trong những trung tâm dệt lụa lớn nhất miền Trung Việt Nam.
- Hiện nay, nghề dệt lụa vẫn được duy trì và phát triển, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân làng.
Các loại lụa và sản phẩm
Ở làng dệt lụa Hòa Khương, người dân chủ yếu tập trung vào việc dệt lụa tơ tằm và lụa tơ gấm. Các sản phẩm chính bao gồm:
- Áo dài lụa: được xem là biểu tượng của vẻ đẹp truyền thống của phụ nữ Việt Nam.
- Vải lụa: được sử dụng để may váy, áo, quần, hoặc trang trí nội thất.
- Khăn lụa: là một sản phẩm thủ công cao cấp, thường được làm quà biếu trong các dịp đặc biệt.
Dưới đây là một số loại lụa phổ biến ở Hòa Khương:
- Lụa tơ tằm
- Lụa tơ gấm
- Lụa tổ hợp
Quy trình dệt lụa
Quy trình dệt lụa tại làng Hòa Khương thường bao gồm các bước sau:
- Chuẩn bị nguyên liệu: Chọn lụa tươi, tơ tằm hoặc tơ gấm chất lượng cao.
- Quy trình dệt: Sử dụng máy dệt hoặc dệt thủ công để tạo ra các sản phẩm lụa.
- Nhuộm màu và hoàn thiện: Sau khi dệt xong, vải lụa sẽ được nhuộm màu và hoàn thiện chi tiết cuối cùng.
- Kiểm tra chất lượng: Cuối cùng, sản phẩm sẽ được kiểm tra kỹ lưỡng trước khi đưa ra thị trường.
Làng Đúc Đồng Phước Kiều
Phước Kiều là một làng nghề đúc đồng truyền thống nằm ở xã Hoà Tiến, huyện Hòa Vang, thành phố Đà Nẵng. Làng nổi tiếng với nghề đúc đồng từ thế kỷ 17 và đã góp phần quan trọng vào việc bảo tồn và phát triển nghệ thuật đúc đồng truyền thống của Việt Nam.
Lịch sử và phát triển
- Nghề đúc đồng ở Phước Kiều bắt đầu từ thời kỳ Lê – Mạc (thế kỷ 17) và phát triển mạnh mẽ từ thời Pháp thuộc.
- Đến những năm 1980, làng Phước Kiều đã trở thành một trung tâm đúc đồng lớn ở miền Trung Việt Nam.
- Hiện nay, nghề đúc đồng vẫn được duy trì và phát triển, với nhiều sản phẩm đa dạng và chất lượng cao.
-
Sản phẩm và công dụng
Các sản phẩm đúc đồng từ làng Phước Kiều rất đa dạng và phong phú, bao gồm:
- Đồ trang trí: tượng Phật, tượng đồng hồi, đèn đồng, chậu hoa đồng,…
- Đồ dùng cá nhân: ấm đun nước, chảo đồng, bát đĩa đồng,…
- Quà lưu niệm: quà biếu, quà tặng, sản phẩm trang trí nội thất,…
Dưới đây là một số sản phẩm đúc đồng phổ biến ở Phước Kiều:
- Tượng Phật đồng
- Đồ dùng gia đình đồng
- Quà lưu niệm đồng
Quy trình đúc đồng
Quy trình đúc đồng tại làng Phước Kiều thường bao gồm các bước sau:
- Tạo khuôn đúc: Sử dụng kỹ thuật chuyền khuôn để tạo ra khuôn đúc theo yêu cầu sản phẩm.
- Chuẩn bị nguyên liệu: Chọn đồng nguyên chất, nung chảy để đổ vào khuôn đúc.
- Đúc sản phẩm: Đổ đồng nóng chảy vào khuôn và chờ đợi cho sản phẩm đông cứng.
- Hoàn thiện và sửa sang: Sau khi sản phẩm đã đông cứng, thợ thủ công sẽ hoàn thiện và sửa sang chi tiết cuối cùng của sản phẩm.
Kết luận
Trên đây là những điểm nổi bật về các làng cổ ở Đà Nẵng, nơi lưu giữ và phát triển những nghề truyền thống đặc sắc của dân tộc. Những làng cổ này không chỉ là nơi gìn giữ di sản văn hóa mà còn là địa điểm thu hút du khách đến thăm quan và trải nghiệm. Hy vọng rằng qua bài viết này, bạn đã hiểu thêm về vẻ đẹp và giá trị văn hóa của Đà Nẵng.
