Lễ hội Then Kin Pang là một trong những lễ hội truyền thống đặc sắc của dân tộc Tày Nùng ở vùng cao Bắc Bộ. Được tổ chức hàng năm vào đầu tháng Giêng âm lịch, lễ hội này không chỉ là dịp để người dân tạo dựng và bảo tồn những giá trị văn hóa truyền thống mà còn là cơ hội để họ gắn kết và tôn vinh các vị thần linh, đồng thời cầu mong mùa màng bội thu và sức khỏe cho cộng đồng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về lễ hội Then Kin Pang và những ý nghĩa sâu sắc của nó đối với con người và cuộc sống của dân tộc Thái ở Lai Châu.

1. Thành phần và hoạt động chính của lễ hội Then Kin Pang

a. Người thực hiện lễ hội

Theo thông lệ, lễ hội Then Kin Pang được tổ chức tại Phong Thổ, Lai Châu… và được thực hiện bởi một số cụ già có uy tín trong làng, gọi chung là “ông Tứ”. Những ông Tứ này thường được xem là người đứng đầu trong việc khai quật tài liệu liên quan đến lễ hội, gom góp tiền để tổ chức và giúp đỡ các hoạt động trong lễ hội.

Lễ hội Then Kin Pang Sự kết nối giữa con người và văn hóa dân tộc

b. Các hoạt động chính trong lễ hội

  1. Lễ rước Then Kin Pang từ đền thờ xuống làng: Đây là hoạt động khai mạc của lễ hội, thể hiện sự kính trọng và tri ân đối với các vị thần linh. Các gia đình tổ chức lễ phải chuẩn bị đầy đủ nơi ở cho các thần và đưa các thần về nhà mới được tổ chức lễ.
  2. Lễ tế Then Kin Pang: Là hoạt động chính của lễ hội, diễn ra vào ban ngày sau khi rước Then xuống làng. Lễ tế này được thực hiện tại đền thờ Then với sự chứng kiến của cả làng, được dẫn chương trình bởi ông Tứ và các đồng hương. Đây cũng là dịp để người dân tôn vinh Thượng đế và những vị thần linh, cầu mong cho mùa màng bội thu và sức khỏe cho cộng đồng.
  3. Trò chơi và hoạt động văn hóa: Sau lễ tế, người dân sẽ có thời gian để thưởng thức các trò chơi dân gian như ném chuối, đua gà, kéo co… Bên cạnh đó, còn có các hoạt động văn hóa như múa lân, múa gà, ca hát, đàn đáy… Tất cả các hoạt động này đều được tổ chức nhằm tạo sự vui tươi và gắn kết giữa các thành viên trong cộng đồng.
  4. Lễ hoả táng: Đây là hoạt động cuối cùng của lễ hội, diễn ra vào buổi tối khi trời tối. Người dân sẽ mang đốt pháo trước đền thờ Then, sau đó đốt cháy xác cá, chim và bánh thay cho lễ vật. Hoạt động này mang ý nghĩa thanh tẩy, cúng dường và gia tăng sức mạnh cho các vị thần trước khi họ được đưa lên với Thiên đường.

2. Người Thái và tầm quan trọng của lễ hội Then Kin Pang

a. Đặc điểm về dân tộc Thái

Dân tộc Thái là một trong những dân tộc thiểu số lớn ở Việt Nam, chủ yếu sinh sống tại các tỉnh miền núi phía Bắc như Lai Châu, Sơn LA.. Với một nền văn hóa phong phú và đa dạng, người Thái luôn giữ gìn và phát triển các giá trị văn hóa truyền thống của mình. Lễ hội Then Kin Pang cũng là một ví dụ điển hình cho sự kết nối giữa con người và văn hóa dân tộc của họ.

b. Ý nghĩa của lễ hội Then Kin Pang đối với người Thái

Lễ hội Then Kin Pang không chỉ đơn thuần là một dịp để vui chơi và gắn kết trong cộng đồng, mà còn mang ý nghĩa thiêng liêng và sâu sắc đối với người dân Thái. Đầu tiên, lễ hội này là cơ hội để tôn vinh và tri ân các vị thần linh, đồng thời cầu mong sức khỏe và bình an cho gia đình và cộng đồng. Ngoài ra, lễ hội còn góp phần vào việc bảo tồn và giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống của người Tày Nùng. Qua đó, lễ hội Then Kin Pang đã trở thành một nguồn cảm hứng và niềm tự hào cho người dân trong việc gìn giữ và phát hiện tiềm năng của dân tộc mình.

3. Lễ hội Then Kin Pang và vấn đề bảo tồn di sản văn hóa

a. Di sản văn hóa Thái và vai trò của lễ hội Then Kin Pang

Di sản văn hóa là những giá trị về văn hóa, tôn giáo, quan niệm, phong tục và tập quán được thể hiện qua các hoạt động của con người trong suốt quá trình phát triển và giao lưu với tập thể xã hội. Với những nét đặc trưng riêng biệt, di sản văn hóa của người Thái đã được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại vào năm 2013. Lễ hội Then Kin Pang là một trong những hoạt động quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa này.

Lễ hội Then Kin Pang Sự kết nối giữa con người và văn hóa dân tộc

b. Tình trạng bảo tồn di sản văn hóa Thái hiện nay

Mặc dù di sản văn hóa Thái đã được công nhận và bảo tồn, song tình trạng bảo tồn di sản vẫn còn nhiều khó khăn do sự biến đổi của cuộc sống hiện đại. Những giá trị văn hóa truyền thống đang dần bị lãng quên và thay thế bởi các hoạt động giải trí hiện đại. Việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Thái đòi hỏi sự chung tay của cộng đồng và các cơ quan chức năng để đảm bảo sự sinh tồn và phát triển của những giá trị này.

4. Sự lan tỏa của lễ hội Then Kin Pang

a. Lan tỏa qua không gian và thời gian

Lễ hội Then Kin Pang không chỉ tổ chức tại một nơi duy nhất mà còn lan tỏa ra nhiều địa phương khác trong và ngoài nước. Những người Thái sống tại các tỉnh thành khác như Hà Nội, Thái Nguyên, Hải Phòng… cũng tham gia tổ chức lễ hội tại địa phương để gắn kết với quê hương của mình. Ngoài ra, lễ hội Then Kin Pang còn được tổ chức ở nhiều quốc gia trên thế giới như Trung Quốc, Thái Lan, Lào, Mông Cổ… nhằm giới thiệu và quảng bá hình ảnh của dân tộc Thái tới bạn bè quốc tế.

b. Lan tỏa qua cộng đồng

Lễ hội Then Kin Pang không chỉ là của riêng người Thái mà còn thu hút sự tham gia của đông đảo du khách và người dân các dân tộc khác trên địa bàn. Đây cũng là dịp để các dân tộc giao lưu, học hỏi và tìm hiểu về văn hóa của nhau. Việc lan tỏa của lễ hội càng đem lại nhiều ý nghĩa khi có sự hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau giữa các dân tộc, đóng góp vào việc xây dựng một cộng đồng văn hóa đa dạng và hòa bình.

 

5. Những nét đặc trưng của lễ hội Then Kin Pang

a. Đồ họa và trang phục

Trong lễ hội Then Kin Pang, đồ họa và trang phục là hai thứ không thể thiếu. Các hoạt động trong lễ hội được diễn ra theo một kịch bản đã được chuẩn bị kỹ lưỡng và các diễn viên được trang bị những bộ trang phục lộng lẫy, đầy màu sắc. Đặc biệt, những chiếc đầu bêu đồng mạ vàng, được thực hiện bởi các thợ bông ở các làng trên vùng cao Bắc Bộ, cũng là một điểm nhấn đặc biệt trong lễ hội.

b. Âm nhạc và múa lân

Âm nhạc và múa lân là những hoạt động không thể thiếu trong lễ hội Then Kin Pang. Qua những bài hát và điệu nhảy, người Thái thể hiện tình cảm, niềm tin và lòng biết ơn đối với các vị thần linh. Một trong những điểm đặc biệt của múa lân ở lễ hội này là các diễn viên sẽ mím chuyện và chỉ dùng cử chỉ để giao tiếp với nhau, tạo nên một không khí hào hứng và lãng mạn.

c. Các trò chơi dân gian

Các hoạt động vui chơi giải trí như ném chuối, đua gà, kéo co… cũng là những nét đặc trưng của lễ hội Then Kin Pang. Những trò chơi này không chỉ mang tính giải trí mà còn gắn kết và kích thích sự cạnh tranh giữa các thành viên trong cộng đồng. Đặc biệt, đua gà là một hoạt động rất quan trọng trong lễ hội, được coi là một nghi lễ mang ý nghĩa cầu may và bảo vệ cho mỗi gia đình.

6. Sự tồn tại và phát triển của lễ hội Then Kin Pang

Lễ hội Then Kin Pang đã tồn tại và phát triển qua nhiều thế hệ người Thái và luôn được tổ chức vào đầu tháng Giêng âm lịch hàng năm. Tuy nhiên, trước sự biến đổi của cuộc sống và tình hình di cư của người dân, lễ hội này đang gặp nhiều thách thức trong việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Việc tham gia của cộng đồng và các tổ chức nhằm duy trì và phát triển lễ hội là rất quan trọng để đảm bảo sự tồn tại của nó trong tương lai.

Kết luận

Như vậy, lễ hội Then Kin Pang không chỉ là một dịp để người dân Thái vui chơi, gắn kết và tôn vinh các vị thần linh mà còn mang ý nghĩa rất sâu sắc đối với văn hóa và cuộc sống của dân tộc này. Cũng như nhiều lễ hội truyền thống khác, Then Kin Pang đang gặp nhiều thách thức trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của mình. Chúng ta hy vọng rằng, với sự quan tâm và góp sức từ cộng đồng và các cơ quan chức năng, lễ hội Then Kin Pang sẽ tiếp tục tồn tại và phát triển, góp phần vào việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa của dân tộc Thái. Đồng thời, việc lan tỏa giá trị văn hóa thông qua lễ hội cũng đem lại nhiều ý nghĩa tích cực cho việc giao lưu văn hóa giữa các dân tộc và quốc gia khác nhau.

Với sự đa dạng về hoạt động, nét đặc trưng văn hóa và sự lan tỏa rộng khắp, lễ hội Then Kin Pang không chỉ là một sự kiện vui chơi giải trí mà còn là biểu tượng của sự gắn kết, tôn vinh truyền thống và đồng lòng trong cộng đồng người Thái. Việc duy trì và phát triển lễ hội này không chỉ là trách nhiệm của người dân địa phương mà còn là của toàn xã hội, nhằm bảo vệ và tôn vinh những giá trị văn hóa độc đáo của dân tộc thiểu số này.

Rate this post