Rượu cần là một trong số các loại rượu đặc sản của nước ta. Hôm nay Tây Bắc TV giới thiệu đến các bạn loại rượu quý của bà con dân tộc thiểu số ở vùng núi Tây Bắc.
Rượu cần Tây Bắc là gì?
Rượu cần là một trong những đặc sản Tây Bắc, rượu có vị thơm, ngon, ngọt nhẹ, đặc biệt là uống ít say hơn rượu nấu ở miền xuôi.
Rượu có nồng độ cồn nhẹ hơn rượu cần ở Tây Nguyên và nhẹ hơn rất nhiều so rượu quê ở miền xuôi. Rượu có độ êm dịu, uống không bị đau đầu, loại rượu này nam nữ đều có thể uống được.
Ở nước ta có 2 vùng nổi tiếng về rượu cần; là ở Tây Nguyên và Tây Bắc, ở mỗi vùng rượu cần có đặc trưng khác nhau và mang đậm văn hóa của mỗi vùng vùng. Còn ở Tây Bắc, nổi tiếng nhất là rượu cần của người Mường ở Hòa Bình và người Thái ở Sơn La, Lào Cai, Lai Châu….
Rượu thường được bà con Tây Bắc sử dụng trong các ngày lễ, Tết, cưới xin, đãi khách hoặc khánh thành nhà mới. Cách uống khá rất độc đáo, dùng cần để hút trượu từ bình ra.
Chuẩn bị làm rượu cần
Nguyên liệu làm ra một bình rượu rất đơn giản và dễ chuẩn bị như: men, gạo. Cách để làm nên bình rượu cần cũng không quá khó, bạn có thể tham khảo và chuẩn bị các nguyên liệu, dụng cụ để làm như sau:
Chuẩn bị men ủ rượu
Để có bình rượu cần trứ danh thì men ủ rượu là thứ không thể thiếu. Đặc biệt, loại men lá đặc trưng được đồng bào sử dụng để tạo nên hương vị riêng ở các địa phương khác nhau. Nguyên liệu để làm men là các loại lá rừng có tinh dầu, thảo dược, riềng và gừng,…
Sau khi chuẩn bị đủ các loại lá để ủ, rồi đem những thứ lá đó giã nhỏ với gạo tấm cho thật nhuyễn rồi nặn thành từng miếng dẹt hình tròn giống như bánh rán nhỏ. Tiếp đó là đem chúng ủ với rơm. Khi đã ủ khoảng 15 đến 20 ngày và bốc lên mùi men thì họ đem chúng phơi lên gác bếp cho khô hoặc đem phơi nắng.
Chuẩn bị cơm rượu (cái rượu)
Cơm rượu hay còn gọi là cái rượu thường được người dân ở Tây Bắc làm từ các loại hạt ngũ cốc như; là ngô (bắp), gạo nếp, gạo tẻ, sắn (khoai mì), hạt bo bo, kê, hạt ý dĩ hay hạt cào (tên của một loại cỏ). Mỗi loại ngũ cốc thì sẽ mang lại hương vị đặc trưng, thơm ngon khác nhau.
Người ta đem gạo hoặc ngô, khoai nấu hoặc đồ thành cơm rượu. Sau khi cơm rượu chín đem ra cho vào mẹt cho nguội, rồi trộn men cùng với cơm rượu, tùy vào lượng cơm rượu mà người ta sử dụng men để trộn cho hợp lí. Ngoài ra cái rượu họ còn làm từ vỏ củ sắn khô.
Chuẩn bị bình đựng và cần hút rượu
Để có một hũ rượu thơm ngon thì bình đựng rượu cũng khá quan trọng. Người dân tây Bắc thường việc sử dụng những loại bình đựng rượu bằng; Chum, hũ, ché, chóe hay ghè được làm bằng gốm để đựng rượu.
Ở Tây Bắc rượu cần thường có 3 loại chum; loại nhỏ, chum nhỡ và chum to. Loại chum nhỏ thì thường dành cho 2 đến 4 người. Chum nhỡ thường dành cho 6 – 8 người. Còn chum to thì dành cho 10 – 14 người.
Mỗi chum rượu có ít nhất là 4 cái cần cắm để hút rượu.
Cần hút được cần làm bằng tre, trúc dài khoảng 1m, sau khi hơ qua lửa rồi vuốt thẳng ra và đục thông ruột rồi mới uốn cong.
Ngoài ra, tỉ lệ pha rượu cái với nước đảm bảo thì rượu cần mới ngon nên bà con thường dùng các dụng cụ để đong nước vào như: sừng trâu đục thủng đáy, ca,…
Cách làm rượu cần Tây Bắc
Có thể nói, rượu cần cũng làm một đặc sản của Tây Bắc và không quá khó để thực hiện nó. Bạn có thể tham khảo cách làm như sau:
Bước 1: Nguyên liệu và dụng cụ
- Men: giã nhỏ
- Gạo hoặc ngũ cốc: nấu thành cơm, để nguội, trộn men
- Bình: Rửa sạch, để ráo
- Cần uống: Rửa sạch, để ráo.
Bước 2: Ủ rượu cần
Sau khi cơm rượu nguội được trộn đều với men lá rồi đem đi ủ khoảng 2 đến 3 ngày cơm rượu lên men thì cho cái rượu vào chum (bình) đã chuẩn bị sẵn.
Nên sử dụng ni lông để bịt kín miệng bình tránh làm để hở, rượu sẽ có mùi chua và không ngon.
Bước 3. Thưởng thức
Sau khi ủ rượu được khoảng 1 tháng là chúng ta có thể thưởng thức được. Rượu cần có mùi thơm đặc trưng
Đặc biệt rượu cần để càng lâu ngày thì càng thơm ngon lúc này rượu đặc lại và ngọt hơn, không nặng như rượu miền xuôi.
Cách uống rượu cần
Bình rượu cần được mở nắp bịt bên trong rồi lấy tay nhấn tre gài trên miệng xuống. Đảm bảo nguyên tắc, càng đè chặt rượu càng ngon và lâu nhạt. Có thể dùng lá chuối hoặc các loại lá không đắng chát đề nén.
Sau đó, cắm cần. Nên cầm ở đầu ngắn phía có mấy lỗ nhỏ, vừa cắm, vừa xoay theo chiều kim đồng hồ để ống cần từ từ xuyên qua lớp lớp lá xuống tận đáy bình. Lưu ý, khi uống không nên rút cần lên xuống để tránh bị nghẹt cần do cái rượu bít đầu.
Cuối cùng, đổ nước lọc hoặc nước đun sôi để nguội vào ngâm trước khi uống 20 – 30 phút. Nếu muốn mùi vị đặc biệt có thể dùng nước cam hoặc nước dừa.
Sau khi sử dụng cũng có thể đổ thêm bia hoặc rượu vào để lại men rượu. Hương vị cũng không kém phần tuyệt vời.
Rượu cần không chỉ là thức uống quý mà còn có tác dụng tốt cho sức khỏe như: kích thích tiêu hóa, lợi tiểu… nếu uống với liều lượng hợp lí. Tránh lạm dụng rượu trong mọi tình huống.
Hy vọng với bài viết trên sẽ đem lại cho bạn hiểu biết hơn về rượu cần. Chúc bạn có trải nghiệm thú vị với loại đồ uống này.
Hiện nay, gian hàng của Tây Bắc TV có rất nhiều các loại rượu quý. Bạn có thể tham khảo tại đây.
MINH PHONG
